مکانیزم ماشه علیه ایران نمادین است؛ قاتل واقعی صنعت خودرو تحریم داخلی است
ر حالی‌که صنعت و بازار خودرو ایران طی هفته‌های اخیر درگیر اثرات روانی و اقتصادی بازگشت تحریم‌های سازمان ملل شده‌اند، ریچارد نفیو، طراح اصلی سیاست فشار حداکثری علیه ایران، اعتراف کرده است فعال‌سازی مکانیزم ماشه عمدتاً جنبه حقوقی و نمادین دارد و اثر اقتصادی جدی‌ای به‌دنبال نخواهد داشت.
به گزارش خودران، صنعت و بازار خودروی ایران در شرایطی با نگرانی از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل مواجه شده‌اند که طراح اصلی سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه اقتصاد ایران، اذعان کرده است مکانیزم ماشه (Snapback) بیشتر خاصیت نمادین دارد تا اقتصادی.
ریچارد نفیو، معاون پیشین هماهنگ‌کننده سیاست تحریم‌ها در وزارت خارجه آمریکا و از معماران اصلی ساختار تحریم‌های ایران، در یادداشتی مشترک با مایکل سینگ که در پایگاه اندیشکده واشینگتن منتشر شده، نوشته است:
«روی کاغذ، فعال‌سازی مکانیزم ماشه اقدامی قاطع به نظر می‌رسد اما تضمینی برای نتیجه‌بخش بودن آن وجود ندارد. اجرای آن نیازمند هماهنگی گسترده میان دیپلمات‌ها و کارشناسان غربی است، زیرا ایران، چین و روسیه در برابر آن مقاومت خواهند کرد.»
این اظهارات نشان می‌دهد که اثرات اقتصادی بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران، در عمل محدود و غیرتعیین‌کننده خواهد بود. در مقابل، کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند تحریم‌های داخلی شامل سیاست‌های متناقض، انحصار مدیریتی، نبود رقابت واقعی، بروکراسی سنگین، تعرفه‌های غیرمنطقی، دستورالعمل‌های متغیر و سلیقه‌ای، و به‌ویژه قیمت‌گذاری دستوری، مهم‌ترین موانع رشد و بقای این صنعت هستند.
قیمت‌گذاری دستوری سال‌هاست که به بهانه حمایت از مصرف‌کننده، خودروسازان را از نفس انداخته است. اختلاف بالا بین قیمت کارخانه و بازار آزاد، نه‌تنها باعث رانت و فساد گسترده شده، بلکه زیان انباشته‌ای به وجود آورده که توان سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را از بین برده است. خودروساز داخلی به جای رقابت در کیفیت، ناچار است منتظر صدور مجوز افزایش قیمت باشد.
از سوی دیگر، هر دولت تازه با نسخه متفاوتی وارد میدان شده و تصمیم‌های روزمره و متناقض، از شورای رقابت تا وزارت صمت، عملاً تولیدکننده و مصرف‌کننده را در بلاتکلیفی رها کرده‌اند. نتیجه این مدیریت پراکنده، افزایش فاصله ایران با استانداردهای جهانی و وابستگی شدید به واردات از چین است.
بر اساس این شرایط، حتی اگر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل طبق گفته نفیو اثر اقتصادی جدی‌ای بر خودروسازی نگذارد، تداوم تحریم‌های داخلی بدون شک بازار خودرو و امید بسیاری از مردم برای خودرو‌دار شدن را نابود خواهد کرد.
