مرسدس بنز در ایران؛ از رؤیای خرید سهام بنز تا محمولههای خاکخورده در گمرک + ویدیو
یک ستاره در آسمان صنعت ایران
به گزارش خودران، مرسدس بنز، پرچمدار مهندسی آلمان، هیچ کشوری در خاورمیانه را بهاندازه ایران تحت تأثیر قرار نداده است. داستان حضور بنز در ایران بیش از یک قرن قدمت دارد—از نخستین مدلهای ۱۷۰ در دوران رضاشاه تا تبدیلشدن به نماد قدرت صنعتی دهه ۵۰ شمسی.
از خیابان سعدی تا تبریز؛ آغاز همکاری بزرگ
دهههای ۳۰ و ۴۰ شمسی دوران طلایی گسترش بنز در ایران بود. از واردات مدلهای ۱۸۰ و ۱۹۰ توسط شرکت “مریخ” تا مونتاژ کامیونهای بنز در شرکت “خاور” و استفاده از آنها در شهربانی و حملونقل شهری؛ ستاره سهپر حالا به بخشی از زندگی روزمره ایرانیان تبدیل شده بود.
در همین دوران، شرکت “ایدم” تبریز با مشارکت مستقیم دایملر بنز شکل گرفت و حتی موتور دیزل تولیدی آن به آلمان صادر میشد.
دهه پنجاه؛ رؤیای مالکیت بنز
دهه ۵۰ نقطه اوج همکاری بود؛ ایران نهتنها شریک بنز در تولید موتور شد بلکه قصد داشت سهام شرکت مادر را خریداری کند. پیشنهاد ایران برای خرید ۳۰٪ از سهام دایملر-بنز باعث واکنش رسمی دولت آلمان شد تا با مداخله، مانع انتقال مالکیت گردد.
در همین دوره، خودروی نظامی جیکلاس نیز براساس سفارش ارتش ایران طراحی شد—مدلی که پس از انقلاب سر از ارتش ناتو درآورد.
دوران جنگ؛ ستارهای که خاموش نشد
با وجود انقلاب و جنگ، دفتر رسمی مرسدس بنز در تهران تنها چند ماه تعطیل شد و در بیشتر سالهای جنگ فعال ماند. کامیونهای بنز نقش حیاتی در لجستیک دفاعی کشور داشتند و حتی مدلهای W123 بهصورت محدود وارد کشور شدند که بعدها به “بنزهای دانشجویی” مشهور شدند.
بازگشت امید؛ پروژه W211 در تاپ خودرو
در سال ۱۳۸۱ مذاکرات ایران خودرو و بنز آلمان به نتایج مؤثری رسید و نتیجۀ آن، مونتاژ بنز E کلاس اتاق W211 در کارخانه “تاپ خودرو” در سال ۱۳۸۵ بود. حدود ۱۷۴۰ قطعه از آلمان وارد میشد و جایگذاری دقیق به روش SKD باعث شد نسخههای ایرانی از نظر کیفی تقریباً همسطح مدلهای وارداتی باشند.
اما این موفقیت ناپایدار بود؛ با آغاز تحریمها، بنز ارسال قطعات را متوقف کرد و خط تولید دوباره به سکوت رفت.
عصر برجام؛ آخرین امید و ناامیدی
با امضای برجام، ستاره بنز دوباره درخشید. شرکت “ستاره ایران” خدمات پس از فروش را بهروزرسانی کرد و در نمایشگاه خودرو تهران ۱۳۹۶، مدل E200 اتاق جدید W213 را رونمایی نمود. حتی قرار بود از خرداد ۹۷ تولید این مدل در ایران آغاز شود و چهار مدل دیگر از جمله C180، CLA180، A200 و GLA200 نیز بهتدریج مونتاژ شوند.
اما خروج آمریکا از برجام، تمام این برنامهها را لغو کرد. امروز آن محمولههای وارداتی بنز E200 هنوز در گمرک بلاتکلیف ماندهاند و هیچ پروژهای برای مونتاژ مجدد این خودروها در ایران فعال نیست.
پایان بازی؛ ستارهای خاکخورده و رؤیایی ناتمام
در پایان، داستان مرسدس بنز در ایران فقط یک روایت صنعتی نیست؛ نماد رابطهای میان تکنولوژی و سیاست است. از اوج مهندسی مشترک دهه ۵۰ تا توقف تولید W213 در دهه ۹۰، این ستاره سهپر دوباره ثابت کرد که هیچ صنعتی در ایران از سایه سیاست دور نیست.