سردرگمی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی
اختلال گسترده و مداوم در سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در تهران و برخی شهرهای ایران، زندگی روزمره شهروندان به‌ویژه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی را به شدت مختل کرده است. این مشکل که از بعد از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل تشدید شده، باوجود ادعای رفع آن توسط وزارت ارتباطات همچنان ادامه دارد و به یکی از چالش‌های اصلی شهروندان در کلان‌شهری مانند تهران تبدیل شده است.
مشکلات رانندگان تاکسی‌های اینترنتی
به گزارش خودران، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی که به اپلیکیشن‌های مسیریابی وابسته‌اند، بیشترین آسیب را از این اختلال دیده‌اند. گزارش‌ها حاکی است که در تیرماه ۱۴۰۴، سیگنال‌های GPS در نقاط مختلفی مانند فرودگاه مهرآباد و حتی شهرهای دیگر به اشتباه نمایش داده می‌شد. این موضوع باعث سردرگمی رانندگان و افزایش تأخیرها و لغو سفرها شده است. آنها ناچار به استفاده از روش‌های سنتی مانند پرس‌وجو از مسافران یا حفظ مسیرها شده‌اند که در شهری با پیچیدگی‌های تهران، بسیار دشوار و ناکارآمد است.
سردرگمی مردم و افزایش ترافیک
برای سایر شهروندان، اختلال GPS به معنای بازگشت به روش‌های قدیمی مسیریابی است. در شهری که روزانه بیش از ۴ ساعت از وقت مردم در ترافیک تلف می‌شود، نبود ابزارهای دقیق ناوبری، یافتن آدرس‌های جدید را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است. این مشکل به‌ویژه برای افرادی که به خدمات آنلاین مانند پیک‌های موتوری یا سفارش‌های اینترنتی وابسته‌اند، باعث افزایش تأخیر در تحویل و نارضایتی شده است.
ادعاهای رفع اختلال و واقعیت میدانی
در تیرماه ۱۴۰۴، وب‌سایت GPSJAM.org از رفع اختلالات GPS در تهران، البرز، قم و برخی مناطق دیگر خبر داد و میزان تداخل سیگنال را زیر ۲ درصد اعلام کرد. اما گزارش‌های بعدی و تجربه کاربران نشان می‌دهد که اختلالات همچنان در بسیاری از مناطق ادامه دارد. در شمال‌غرب ایران مانند اهر، ورزقان و جلفا میزان تداخل بیش از ۱۰ درصد و در تهران نیز قطعی کامل GPS در ساعات اوج ترافیک مشاهده شده است. کارشناسان احتمال می‌دهند دلیل این اختلالات، مسائل امنیتی یا تداخل امواج باشد، اما نبود شفافیت مقامات، سردرگمی را افزایش داده است.
پیامدهای گسترده‌تر
اختلال GPS محدود به رانندگان و شهروندان نیست و صنایع لجستیک، امداد جاده‌ای و خدمات پزشکی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. قابلیت‌هایی مانند ردیابی گوشی‌های هوشمند («Find My») نیز بی‌فایده شده و نگرانی‌هایی در زمینه امنیت دستگاه‌ها ایجاد شده است. این مشکلات در کنار قطعی‌های مکرر اینترنت و برق، ضعف زیرساخت‌های فناوری کشور را به وضوح نشان می‌دهد.
کم‌توجهی به نیازهای اساسی مردم
این اختلال، مانند معضل ترافیک و قطعی برق، به یکی از مشکلات روزمره تبدیل شده که به نظر نمی‌رسد برای دولت در اولویت باشد. وزیر پیشین ارتباطات، محمدجواد آذری جهرمی، این اختلالات را «پرهزینه و کم‌فایده» خوانده که زندگی مردم را مختل می‌کند. وزیر ارتباطات فعلی نیز علت را مسائل امنیتی مرتبط با جنگ ۱۲ روزه دانسته، اما ادامه اختلال پس از آتش‌بس، پرسش‌هایی درباره کارآمدی این سیاست‌ها ایجاد کرده است.
ضرورت اقدامات فوری
برای رفع این بحران، دولت و وزارت ارتباطات باید اقدامات فوری و شفاف انجام دهند؛ ارائه دلایل دقیق اختلال، اطلاع‌رسانی شفاف درباره زمان رفع مشکل و همکاری با اپلیکیشن‌های مسیریابی برای ارائه راه‌حل‌های موقت از جمله ضرورت‌هاست. بدون این اقدامات، اختلال GPS به یکی از مشکلات لاینحل تبدیل شده و دسترسی مردم به امکانات ضروری را محدود خواهد کرد.
