دستورالعمل جدید شورای رقابت برای بازار خودرو؛ سختگیری جدید در ثبت‌نام خودرو
شورای رقابت در جدیدترین اقدام نظارتی خود، دستورالعمل تازه‌ای برای تنظیم بازار خودروهای سواری تصویب و ابلاغ کرده که بر اساس آن، علاوه بر تغییر فرایند قیمت‌گذاری و نقش‌آفرینی مستقیم سازمان حمایت در نظارت بر بهای پایه، محدودیت‌های جدیدی نیز برای ثبت‌نام خریداران وضع شده است.
به گزارش خودران، بازار خودرو ایران سال‌هاست که درگیر چالش‌های قیمتی، مشکلات ثبت‌نام و ضعف در شفافیت عرضه بوده است. شورای رقابت با هدف ایجاد نظم قیمتی، کنترل بازار و افزایش شفافیت، دستورالعمل جدیدی را منتشر کرده که هم به تولیدکنندگان و هم به خریداران جهت می‌دهد. در این مصوبه، هم مکانیسم قیمت‌گذاری تغییر یافته و هم شرایط احراز صلاحیت برای ثبت‌نام خودرو به‌روزرسانی شده است.
بخش نخست: دستورالعمل قیمت‌گذاری
طبق مصوبه تازه، شرکت‌های خودروساز موظف‌اند قیمت محصولات خود را بر اساس ضوابط و فرمول‌های تعیین‌شده محاسبه و به عنوان «بهای پایه» به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارسال کنند.
- مهلت بررسی: سازمان حمایت حداکثر یک ماه فرصت دارد که قیمت‌های اعلامی را بررسی و اعلام نظر کند.
- نتیجه بررسی:
- در صورت تأیید قیمت، آن مبلغ به عنوان قیمت رسمی فروش ثبت شده و در سامانه ۱۲۴ منتشر می‌شود.
- در صورت عدم تأیید، نظر سازمان حمایت جایگزین می‌شود و خودروساز موظف به فروش بر اساس قیمت تعدیلی خواهد بود.
ممنوعیت افزایش قیمت برای خودروهای کم‌رقابت
بر اساس شاخص رقابت‌پذیری (CI)، خودروهایی که رتبه F دریافت کنند، اجازه افزایش قیمت ندارند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که نمونه خارجی مشابه خودرو، با قیمت کمتر در دسترس باشد. در چنین مواردی، تنها ارتقای کیفی محصول می‌تواند مجوز افزایش قیمت را صادر کند.
بخش دوم: محدودیت‌های جدید ثبت‌نام
این بخش از دستورالعمل با هدف کاهش تقاضای سوداگرانه و افزایش دسترسی مصرف‌کننده واقعی تدوین شده است:
- حداقل سن خرید: متقاضی باید دست‌کم ۱۸ سال تمام داشته باشد.
- تاریخ آخرین خرید:
- افرادی که در ۴۸ ماه گذشته از ایران‌خودرو یا سایپا خرید کرده‌اند، حق ثبت‌نام جدید ندارند.
- افرادی که در ۲۴ ماه گذشته از سایر خودروسازان خرید کرده‌اند نیز مشمول همین محدودیت هستند.
- شرط پلاک فعال:
- متقاضیانی که دارای پلاک فعال هستند، فقط در صورتی می‌توانند ثبت‌نام کنند که عمر خودروی موجود بیش از ۵ سال (مدل ۱۳۹۹ و قبل) باشد.
بخش سوم: الزامات اطلاع‌رسانی و شفافیت
یکی از تأکیدات جدی این دستورالعمل، شفافیت عمومی قیمت‌هاست.
- هر قیمت پایه‌ای که تأیید می‌شود باید در سامانه ۱۲۴ سازمان حمایت درج گردد.
- فروش هرگونه خودرو بدون قیمت تأیید شده و منتشرشده در این سامانه، ممنوع است.
جمع‌بندی
آنچه از دستورالعمل جدید برمی‌آید، حرکت به سمت واگذاری مسئولیت اولیه قیمت‌گذاری به خودروسازان و نقش‌آفرینی نهایی سازمان حمایت به عنوان ناظر و ترازکننده قیمت‌ها است. این روند، در کنار سخت‌تر شدن شرایط ثبت‌نام، می‌تواند مانع از ایجاد موج‌های مقطعی سوداگری در بازار شود و خریدار را مطمئن کند که قیمت پرداختی‌اش بر اساس فرمول رسمی و نظارت مستقیم نهادی حاکمیتی تعیین شده است.
