با کارکرد و علائم خرابی صفحه کلاچ آشنا شوید!

به گزارش خودران، صفحه کلاچ (Clutch Plate) یکی از اجزای اصلی مجموعه کلاچ است که در تمام خودروهای دارای گیربکس دستی وجود دارد. این قطعه، ارتباط بین موتور و گیربکس را برقرار می‌کند و به راننده اجازه می‌دهد در زمان مناسب، دنده را تعویض کند یا خودرو را به حرکت درآورد.

کلاچ خودرو را می‌توان به‌عنوان یک سیستم انتقال نیرو در نظر گرفت که حرکت چرخشی را از شفت موتور به شفت گیربکس منتقل می‌کند. این سیستم شامل دیسک کلاچ (با دو بخش کاور و صفحه فشاری)، صفحه کلاچ و بلبرینگ کلاچ است. یک سمت مجموعه کلاچ به پیشرانه متصل می‌شود و سمت دیگر به گیربکس تا نیروی موتور را به چرخ‌ها انتقال دهد.

در واقع، هنگامی که یکی از دیسک‌ها و شفت‌ها شروع به چرخش می‌کند، سیستم کلاچ اجازه می‌دهد تا این دو دیسک در هم قفل شوند و با یک سرعت به چرخش درآیند. اگر نیاز باشد انتقال نیرو متوقف شود، کلاچ عمل کرده و ارتباط قطع می‌شود تا راننده بتواند دنده را تعویض کند یا خودرو را متوقف نماید.

عملکرد صفحه کلاچ چگونه است؟

تا زمانی که پدال کلاچ فشرده نشود، فنرهای موجود در دیسک کلاچ، صفحه فشاری و صفحه کلاچ را به فلایویل موتور می‌چسبانند و از لغزش آزاد صفحه جلوگیری می‌کنند. بدین ترتیب، نیروی موتور از طریق دیسک کلاچ و شفت گیربکس به چرخ‌ها منتقل می‌شود.

هنگام فشردن پدال کلاچ، این اتصال قطع می‌شود و راننده می‌تواند دنده را تعویض کند یا خودرو را متوقف کند. اساس کار کلاچ بر نیروی اصطکاک بین سطوح انتقال نیرو استوار است؛ اگر این اصطکاک کافی نباشد، انتقال نیرو به‌درستی انجام نمی‌شود.

اجزای مجموعه کلاچ خودرو

مشکلات رایج صفحه کلاچ خودرو

تمام شدن صفحه کلاچ

شایع‌ترین مشکل، از بین رفتن مواد کامپوزیتی یا لنت روی صفحه کلاچ است. با کاهش اصطکاک، انتقال نیرو مختل می‌شود و خودرو به‌اصطلاح “بی‌حال” حرکت می‌کند یا حتی ممکن است اصلاً حرکت نکند. معمولاً پس از طی ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر، بسته به شرایط رانندگی، باید صفحه کلاچ تعویض شود.

داغ شدن صفحه کلاچ

افزایش بیش از حد اصطکاک باعث داغ شدن صفحه و دیسک کلاچ می‌شود که به کاهش موقت اصطکاک و ضعف در انتقال نیرو منجر می‌گردد. این مشکل در ترافیک سنگین و در سربالایی‌ها با نیم‌کلاچ کردن‌های مکرر بیشتر دیده می‌شود.

تاب برداشتن صفحه کلاچ

سرد شدن ناگهانی صفحه کلاچ داغ، مثلاً هنگام ورود خودرو به آب پس از تردد در سربالایی، می‌تواند موجب ترک خوردن یا تاب برداشتن صفحه شود.

آلودگی صفحه کلاچ

نشتی روغن یا سیالات دیگر روی صفحه کلاچ باعث لغزندگی و ضعف در عملکرد انتقال نیرو می‌شود. عایق‌بندی نامناسب یا نشتی روغن مهم‌ترین علت این مشکل است.

سوختن صفحه کلاچ

کشیدن بارهای سنگین یا هرزگردی چرخ‌ها باعث سوختن صفحه کلاچ می‌شود. وزن زیاد سرنشینان یا بار، و رانندگی غیراصولی هم از عوامل مؤثر هستند.

عوامل مؤثر بر خرابی و کاهش عمر صفحه کلاچ

• تعویض نادرست دنده پیش از فشردن کامل کلاچ
• استفاده بیش از حد و بی‌مورد از کلاچ در ترافیک
• نیم‌کلاچ کردن در سربالایی‌ها
• حمل بار یا سرنشین بیش از ظرفیت مجاز
• رانندگی طولانی در ترافیک و عدم رها کردن پدال کلاچ در توقف‌های کوتاه

علائم خرابی صفحه کلاچ

1. کاهش کشش و شتاب خودرو
2. سفت یا شل شدن بیش از حد پدال کلاچ
3. بوی سوختگی هنگام رانندگی
4. لرزش و صداهای غیرعادی هنگام تعویض دنده
5. سخت جا رفتن یا خارج شدن دنده‌ها
6. حرکت خودرو بدون شتاب کافی حتی با فشردن پدال گاز

عوامل کاهش عمر صفحه کلاچ و راهکارهای افزایش عمر

جمع‌بندی

صفحه کلاچ یک قطعه مصرفی و کلیدی در خودروهای گیربکس دستی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در انتقال نیرو و سلامت سیستم انتقال قدرت دارد. با رعایت نکات فنی و اصول صحیح رانندگی، می‌توانید عمر این قطعه مهم را افزایش دهید و از هزینه‌های سنگین تعویض و تعمیر جلوگیری کنید. در صورت مشاهده هر یک از علائم خرابی، مراجعه به مکانیک متخصص توصیه می‌شود.

نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور؛ راهنمای کامل عیب‌یابی و نگهداری سنسور میل‌لنگ خودرو