نقش هوش مصنوعی در پیشبینی واکنش راننده چیست؟
با افزایش پیچیدگی ترافیک شهری، خودروهای نیمهخودران و پیشرانهای هوشمند باید بتوانند رفتار راننده را نهتنها تشخیص دهند، بلکه پیش از وقوع خطر اصلاح کنند. سیستمهای هشدار چندلایه بر اساس تحلیل نگاه، موقعیت دست، الگوی تنفس و واکنشهای عصبی، لحظهای تصمیم میگیرند که چه نوع هشدار قادر است راننده را سریعتر به حالت ایمن برگرداند.
به گزارش خودران، در نسل جدید خودروهای هوشمند، تعامل انسان–ماشین از یک ارتباط ساده فراتر رفته است. خودرو باید بتواند رفتار راننده را تحلیل کند و پیش از وقوع خطر، مسیر تصمیمگیری او را تغییر دهد. این هدف با استفاده از «سامانه هشدار چندلایه» محقق میشود؛ سیستمی که بر اساس تحلیل همزمان دادههای چهره، چشم، حرکت دست، فشار روی فرمان و وضعیت بدن، الگوی رفتاری راننده را ارزیابی میکند.
در گام نخست، حسگرها میزان تمرکز راننده را میسنجند. اگر نگاه از مسیر منحرف شود یا زمان واکنش کاهش یابد، سیستم هشدار اولیه را فعال میکند. این هشدار معمولا صوتی یا بصری است و برای جلب توجه کافی است. اگر رفتار راننده اصلاح نشود، لایه دوم هشدار فعال میشود؛ لرزش کوتاه اما هدفمند در فرمان یا صندلی که پیام را جدیتر منتقل میکند.
در شرایط بحرانی، سیستم از لایه سوم استفاده میکند؛ هشدار پرقدرت شامل ترکیب نور، صدا و لرزش، بههمراه کاهش جزئی گشتاور موتور یا ترمزگیری سبک. این مرحله باعث میشود راننده در کسری از ثانیه به محیط برگردد و سیستم زمان کافی برای جلوگیری از حادثه داشته باشد.
تجربه نشان میدهد که هشدار چندلایه موثرتر از هشدارهای تککاناله است، زیرا مغز انسان به محرکهای متنوع واکنش سریعتری نشان میدهد. برای مثال، در آزمایشهای 2025 دانشگاه توکیو، رانندگانی که ترکیب هشدار صوتی و لرزش فرمان دریافت کردند 38 درصد سریعتر به مسیر نگاه کردند.
سامانههای هوشمند همچنین رفتار راننده را در طول زمان شخصیسازی میکنند. برخی رانندگان به هشدار صوتی حساسترند، برخی به لرزش فرمان. خودرو با یادگیری تدریجی، شدت و نوع هشدار را بهینه میکند. این شخصیسازی، نرخ خطای واکنش راننده را کاهش میدهد.
در نهایت، تعامل انسان–ماشین به مرحلهای رسیده که خودرو نهتنها هشدار میدهد، بلکه رفتار را اصلاح میکند. این رویکرد در خودروهای سطح 3 و 4 اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا مسئولیت جابهجایی کنترل بین انسان و ماشین باید دقیق، سریع و قابل اعتماد باشد.