خداحافظی با خالق مزدا میاتا؛ تام ماتانو ملقب به «پدر مزدا میاتا» درگذشت

به گزارش خودران، خبر درگذشت تسوتومو تام ماتانو (Tsutomu Tom Matano) در سن ۷۶ سالگی، جامعه طراحی و خودروسازی جهان را در شوک فرو برد. او را «پدر مزدا میاتا» می‌دانند، مردی که طرز نگاهش به خودرو فراتر از یک وسیله حمل‌ونقل بود و آن را به ابزاری برای شادی، احساس و ارتباط انسانی تبدیل کرد. ماتانو با طراحی نسل نخست مزدا میاتا در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی، روح رودسترهای کلاسیک انگلیسی و ایتالیایی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ را دوباره زنده کرد و فلسفه‌ای را بنا نهاد که هنوز هم در تولیدات مدرن مزدا ادامه دارد.

مزدا میاتا در نخستین نسل خود توانست با فروش بیش از ۴۳۰ هزار دستگاه، رکوردی چشمگیر برای یک خودروی اسپرت کوچک به ثبت برساند و در ادامه با عرضه چهار نسل، فروش خود را از مرز یک میلیون دستگاه گذراند تا عنوان پرفروش‌ترین رودستر تاریخ خودروسازی جهان را به نام خود ثبت کند. خودرویی که با ترکیب طراحی ساده و هماهنگ، سواری لذت‌بخش، دوام بالا و قیمت مقرون‌به‌صرفه، نمادی از فلسفه “کم ولی خالص” در طراحی خودرو شد.

ماتانو فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۹۷۴ با همکاری در جنرال موتورز آمریکا آغاز کرد و سپس به هولدن در استرالیا رفت، جایی که بر روی سدان تورانا کار کرد. او در اواخر دهه ۷۰ میلادی مدتی در ب‌ام‌و و ولوو فعالیت داشت و سرانجام در سال ۱۹۸۳ به مزدا پیوست. در مزدا، با هدایت تیم طراحی در آمریکای شمالی، نقش کلیدی در شکل‌گیری فلسفه طراحی برند ایفا کرد و بعدها به مقام مدیر ارشد طراحی گروه رسید.

افزون بر میاتا، او طراحی نسل سوم مزدا RX-7 را نیز در کارنامه خود دارد؛ خودرویی که همچنان از زیباترین مدل‌های اسپرت دهه ۹۰ میلادی به شمار می‌رود. سبک طراحی ماتانو مبتنی بر تناسبات، سادگی و بازی نور و سایه بود. او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۲۳ گفته بود: «طرح نهایی باید اصالت ایده اولیه را حفظ کند و در فرآیند تولید، روح خود را از دست ندهد.»

ماتانو در همان سال یادآور شد که هوش مصنوعی هرگز نمی‌تواند جای خلاقیت انسانی را در طراحی بگیرد و نوشت: «طراحان باید محصولاتی آرمانی خلق کنند، نه صرفاً کاربردی. طراحی یعنی احساسی که در تماس با یک ماشین واقعی تجربه می‌کنی؛ چیزی که هیچ داده‌ای نمی‌تواند جایگزینش شود.»

پس از ترک مزدا، ماتانو از سال ۲۰۰۲ به عنوان مدیر اجرایی دپارتمان طراحی صنعتی دانشگاه هنر سان‌فرانسیسکو مشغول به کار بود و طی دو دهه گذشته، در تربیت نسل تازه‌ای از طراحان خودرو نقش بسیار مهمی ایفا کرد. او همچنین بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ به عنوان معاون طراحی در شرکت استارتاپی V-Vehicle فعالیت داشت.

میراث تام ماتانو در جهانی که فناوری و داده‌ها روزبه‌روز نقش پررنگ‌تری پیدا کرده‌اند، یادآور اهمیت نگاه انسانی در طراحی صنعتی است. نام او با مزدا میاتا‌ برای همیشه در تاریخ خودرو جاودانه خواهد ماند؛ خودرویی که با سادگی و احساس، لبخند بر لب میلیون‌ها راننده در سراسر جهان نشاند.