علائم خرابی کویل خودرو و آموزش تست آن
کویل یا سیم‌پیچ احتراق یکی از قطعات حیاتی موتور است که ولتاژ موردنیاز شمع را برای ایجاد جرقه و احتراق تأمین می‌کند. خرابی کویل می‌تواند منجر به روشن نشدن خودرو، افزایش مصرف سوخت و آسیب به سایر اجزای موتور شود. در این مقاله با وظیفه کویل، علائم خرابی آن، دلایل بروز مشکل، روش‌های تست و نگهداری آشنا خواهید شد.
کویل چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
به گزارش خودران، شمع‌ها برای جرقه‌زنی و ایجاد احتراق نیاز به ولتاژ بالا دارند. کویل (Ignition Coil) این ولتاژ را با استفاده از سیم‌پیچ‌های القایی از جریان ۱۲ ولت باتری تولید کرده و به شمع‌ها می‌رساند. بدون عملکرد صحیح کویل، موتور عملکرد مناسبی نخواهد داشت و حتی ممکن است روشن نشود.
علائم خرابی کویل
- روشن نشدن خودرو: سخت استارت خوردن یا عدم استارت.
- روشن شدن چراغ چک موتور: ثبت خطاهای مرتبط در ECU که با دیاگ قابل مشاهده است.
- خاموش شدن ناگهانی موتور: به دلیل جرقه نامناسب.
- افزایش مصرف سوخت: جبران جرقه ضعیف با تزریق سوخت بیشتر.
- نشت روغن از محفظه کویل: ناشی از گرمای بیش‌ازحد و ترک‌خوردگی بدنه.
- ضعیف شدن مبدل کاتالیزوری: به دلیل احتراق ناقص و ورود سوخت نسوخته به اگزوز.
دلایل خرابی کویل
- شمع‌های آسیب‌دیده یا فرسوده: ایجاد فشار اضافی برای تولید ولتاژ بالاتر.
- نوسانات جریان برق: آسیب به سیم‌پیچ‌ها و عایق کویل.
- گرم‌شدن بیش‌ازحد: کاهش توان هدایت جریان الکتریکی.
- سایش یا پارگی سیم‌پیچ‌ها: آسیب به عایق و افزایش دمای کویل.
روش‌های تست کویل
1. تست جرقه (Spark Test)
مراحل:
- رعایت نکات ایمنی و خنک کردن موتور
- پیدا کردن محل کویل
- جدا کردن شمع و اتصال آن به وایر
- تماس قسمت فلزی شمع با بدنه موتور
- غیرفعال کردن پمپ بنزین (برداشتن فیوز یا رله)
- استارت زدن و مشاهده جرقه:
- جرقه آبی → کویل سالم
- جرقه ضعیف/نارنجی یا عدم جرقه → کویل معیوب
2. تست مقاومت با اهم‌متر
- خارج کردن کویل و دسترسی به پایانه‌ها
- اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ اولیه: معمولاً ۰٫۷ تا ۱٫۷ اهم
- اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ ثانویه: معمولاً ۷۵۰۰ تا ۱۰۵۰۰ اهم
- مقایسه با مقادیر درج‌شده در دفترچه راهنمای خودرو
پیشگیری از خرابی کویل
- تعویض به‌موقع شمع‌ها و استفاده از نوع با کیفیت
- بررسی دوره‌ای کویل‌ها در سرویس‌های زمان‌بندی‌شده
- استفاده از مکانیک ماهر و قطعات استاندارد
- جلوگیری از گرمای بیش‌ازحد موتور
- رفع سریع هرگونه نشتی روغن یا مایعات نزدیک کویل
جمع‌بندی
کویل بخش کلیدی سیستم جرقه‌زنی خودرو است و خرابی آن می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. هرچند هزینه تعویض آن نسبتاً کم است، بی‌توجهی به علائم خرابی می‌تواند موجب آسیب‌های گران‌قیمت به موتور، مبدل کاتالیزوری و سیستم سوخت‌رسانی شود. تست کویل به دو روش جرقه‌زنی و اندازه‌گیری مقاومت امکان‌پذیر است و بهتر است در صورت مشاهده هرگونه نشانه خرابی، سریعاً اقدام به تعویض یا تعمیر آن کنید.
سوالات متداول (FAQ)
۱. عمر مفید کویل چقدر است؟
بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یا حدود ۵ سال در شرایط عادی.
۲. آیا خرابی کویل می‌تواند باعث روشن شدن چراغ چک موتور شود؟
بله، خطاهای مرتبط با سیستم جرقه‌زنی در ECU ثبت می‌شود.
۳. تفاوت جرقه آبی و زرد چیست؟
جرقه آبی نشان‌دهنده سلامت کویل و قدرت مناسب است، جرقه زرد یا نارنجی به ولتاژ پایین و خرابی احتمالی اشاره دارد.