قطعی برق صنعت قطعه‌سازی را زمین‌گیر کرد
گزارش‌های جدید از قطعی‌های گسترده برق در شهرک‌های صنعتی کشور، زنگ خطر جدی برای صنعت قطعه‌سازی خودرو را به صدا درآورده است. کاهش ساعت‌های برق‌رسانی و تحمیل هزینه‌های اضافی، زنجیره تولید را مختل و زمینه کمبود و افزایش قیمت قطعات خودرو را فراهم کرده است؛ وضعیتی که کارشناسان آن را نشانه ابربحران انرژی و بی‌تدبیری مدیریتی می‌دانند.
قطعی گسترده برق، نفس صنعت قطعه‌سازی را گرفت
به گزارش خودران، در روزهای اخیر، اخباری مبنی بر قطعی سراسری و طولانی برق در شهرک‌های صنعتی سراسر کشور منتشر شده است. این قطعی‌ها، که برخلاف مصارف خانگی معمولاً بدون اطلاع قبلی انجام می‌شود، اکنون به یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش‌روی تولید قطعات خودرو بدل شده است. طبق اعلام فعالان صنعتی، برخی واحدهای تولیدی در شهرک‌های صنعتی با شرایطی مواجه‌اند که تنها ۷ ساعت در ۲۴ ساعت آن هم در نیمه‌های شب برق دارند و باید کل تولید روزانه خود را در این بازه زمانی محدود انجام دهند. این وضعیت عملاً امکان برنامه‌ریزی و تولید پیوسته را از صنعت قطعه‌سازی سلب کرده است.
ناترازی انرژی؛ بحران دیرینه و بی‌تدبیری مدیریتی
بحران ناترازی انرژی در ایران دیگر محدود به مصرف خانگی نیست و اکنون به شکل جدی گریبان صنعت را گرفته است. کارشناسان معتقدند این بحران حاصل سال‌ها سوءمدیریت و بی‌توجهی به زیرساخت‌های تولید و توزیع انرژی است. کاهش تولید برق، عدم سرمایه‌گذاری کافی و سیاست‌های نادرست، باعث شده حالا واحدهای صنعتی و به ویژه قطعه‌سازان خودرو با چالش بزرگی مواجه شوند.
قطع برق نه تنها تولید را متوقف می‌کند، بلکه هزینه‌های سربار واحدهای صنعتی را نیز به شدت افزایش می‌دهد. به گفته یکی از مدیران واحدهای تولید روانکارهای خودرو، مسئولان پیشنهاد داده‌اند یا شیفت شب برای تولید در نظر گرفته شود یا ژنراتورهای دیزلی قدرتمند خریداری گردد. هر دو راهکار، هزینه‌های هنگفتی را به تولیدکننده تحمیل می‌کند، بدون آنکه فکری برای تأمین این هزینه‌ها شده باشد.
پیامدهای قطعی برق بر زنجیره تأمین قطعات خودرو
- افزایش هزینه تولید: خرید ژنراتور، سوخت و پرداخت اضافه‌کاری به کارگران، قیمت تمام‌شده تولید قطعه را بالا می‌برد.
- کاهش تولید و ایجاد کمبود: محدودیت در ساعات کاری و توقف تولید، به سرعت زنجیره تأمین قطعات خودرو را مختل می‌کند و کمبود قطعه در بازار را به دنبال دارد.
- افزایش قیمت قطعات: با کمبود عرضه و افزایش هزینه‌های تولید، قیمت قطعات خودرو در بازار رشد خواهد کرد.
- تهدید بقای واحدهای کوچک: بسیاری از قطعه‌سازان کوچک و نوپا ممکن است در برابر این فشار اقتصادی تاب نیاورند و مجبور به تعطیلی شوند.
- رشد بیکاری: تعطیلی واحدهای تولیدی به معنای کاهش فرصت‌های شغلی و افزایش بیکاری در صنعت قطعه‌سازی است.
بحران‌های تو در تو در صنعت خودرو
بحران انرژی تنها یکی از مشکلات صنعت خودرو است. این صنعت سال‌هاست با چالش‌هایی مانند تأمین مواد اولیه، قیمت‌گذاری دستوری، تعهدات معوق خودروسازان و مطالبات پرداخت‌نشده قطعه‌سازان دست و پنجه نرم می‌کند. حالا با اضافه شدن بحران انرژی، چشم‌انداز تولید قطعات خودرو در کشور بیش از پیش تیره و تار شده است.
برخی از تولیدکنندگان معتقدند که اگر بحران انرژی و قطعی برق ادامه‌دار باشد، نه تنها هزینه تولید و قیمت مصرف‌کننده افزایش می‌یابد، بلکه بازار خودرو با کسری قطعه و جهش بیشتر قیمت‌ها روبه‌رو می‌شود. این وضعیتی است که نه یک شبه پدید آمده و نه یک شبه برطرف خواهد شد.
مسئولیت دولت و راهکارهای پیش رو
کارشناسان بر این باورند که وظیفه دولت و سیاست‌گذاران است تا بحران‌های پیش‌رو را شناسایی و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنند. بحران انرژی نتیجه بی‌تدبیری و فقدان برنامه‌ریزی بلندمدت است و اگر زودتر به فکر چاره نمی‌افتادند، امروز شاهد این ابربحران نبودیم. حتی اکنون نیز راهکارهایی که به تولیدکنندگان پیشنهاد می‌شود، بیشتر به پاک کردن صورت مسئله شبیه است تا حل آن.
چنانچه سیاست‌گذاران فوراً برای تأمین برق صنایع و حمایت از تولیدکنندگان اقدام نکنند، باید منتظر موج تعطیلی واحدهای صنعتی و تورم بیشتر در بازار قطعات و خودرو باشیم. این بحران پیامدهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی دارد که نباید به سادگی از کنار آن گذشت.
