کف قیمت خودرو به ۷۰۰ میلیون رسید؛ رؤیای خرید ماشین چند ساله شد؟

به گزارش خودران، کف قیمت خودرو در بازار حالا به حدود ۷۰۰ میلیون تومان رسیده و شکاف میان قدرت خرید اقشار کم‌درآمد و بهای خودرو، عمیق‌تر از همیشه شده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد برای خرید ارزان‌ترین خودروی سواری بازار، یک فرد با حداقل دستمزد باید حدود ۷۰ ماه انتظار بکشد؛ رقمی که در اردیبهشت امسال ۴۸ ماه بود و تنها طی هشت ماه، افزایش چشمگیری را تجربه کرده است.

رشد شتابان قیمت خودرو در حالی ادامه دارد که درآمد واقعی اقشار ضعیف و متوسط کاهش یافته و همین موضوع، آن‌ها را به‌تدریج از امکان حضور در بازار خودرو حذف کرده است. این وضعیت در شرایطی رقم خورده که قیمت خودرو، چه در کارخانه و چه در بازار آزاد، همچنان مسیری صعودی را طی می‌کند. هم‌اکنون ارزان‌ترین خودروی سواری بازار با قیمت حدود ۷۳۰ میلیون تومان معامله می‌شود؛ موضوعی که احتمال تشدید بحران تقاضا در بازار خودرو را افزایش می‌دهد.

براساس بررسی‌های انجام‌شده، مدت انتظار خرید خودروهای داخلی از اردیبهشت‌ماه امسال تاکنون به‌طور میانگین ۲۹.۲ ماه افزایش یافته که معادل رشد حدود ۴۰ درصدی است. این بررسی با سنجش قیمت ۱۰ خودروی پرتقاضای داخلی نسبت به پایه حقوق سال جاری (۱۰ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان) انجام شده و نتایج آن با گزارش اردیبهشت‌ماه تحت عنوان «۳۸ ماه تا کلید خودرو» مقایسه شده است.

کمترین مدت زمان انتظار میان خودروهای بررسی‌شده مربوط به پراید وانت است که اکنون با قیمت حدود ۶۰۰ میلیون تومان معامله می‌شود و خرید آن مستلزم ۵۸ ماه پس‌انداز کامل حقوق پایه است؛ در حالی که این مدت در اردیبهشت ۳۸.۵ ماه بود. این به معنای رشد ۵۰ درصدی زمان انتظار برای خرید ارزان‌ترین خودروی بازار است.

نقش دلار و تورم در جهش قیمت خودرو

در این بازه زمانی، بازار خودرو تحت‌تأثیر عوامل متعددی از جمله تنش‌های سیاستی، جنگ ۱۲ روزه، فعال‌سازی مکانیسم ماشه و نوسانات اقتصادی قرار گرفت، اما بی‌تردید رشد نرخ ارز مهم‌ترین عامل اثرگذار بوده است.

نرخ دلار در بازار آزاد که در اردیبهشت امسال حدود ۸۴ هزار تومان بود، اکنون به حدود ۱۲۵ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده و افزایشی نزدیک به ۵۰ درصد را ثبت کرده است. رشد مدت انتظار خرید خودرو نیز تقریباً هم‌راستا با همین افزایش بوده است. در کنار آن، تورم عمومی اقتصاد باعث کاهش قدرت خرید در تمام اقلام سبد مصرفی خانوار شده و خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

افزایش قیمت کارخانه‌ای؛ فشار مضاعف بر بازار

علاوه بر بازار آزاد، قیمت کارخانه‌ای خودرو نیز در ماه‌های اخیر دوبار افزایش را تجربه کرده است؛ یک‌بار در خرداد و تیرماه با افزایش ۲۲.۳ درصدی محصولات ایران‌خودرو و ۱۵ درصدی سایپا، و بار دیگر در مهرماه. این روند افزایشی همچنان ادامه دارد و حتی در ماه جاری نیز بزرگ‌ترین خودروساز کشور درخواست افزایش قیمت جدیدی را به سازمان حمایت ارائه کرده که فعلاً با آن مخالفت شده است.

در چنین شرایطی، حقوق دریافتی افراد از ابتدای سال بدون تغییر باقی مانده و همین موضوع باعث شده مدت انتظار برای خرید خودرو روزبه‌روز افزایش یابد؛ مسئله‌ای که تقاضای بازار را با تهدید جدی مواجه می‌کند.

جدول مدت انتظار خرید خودرو با حداقل حقوق

مبنای حقوق: ۱۰,۳۹۰,۰۰۰ تومان – قیمت‌های بازار

بحران تقاضا؛ زنگ خطر برای بازار خودرو

مجموع این آمارها نشان می‌دهد بازار خودرو با پدیده‌ای جدی به نام رکود تورمی روبه‌رو شده است؛ قیمت‌ها به‌طور مداوم افزایش می‌یابند، اما حجم معاملات کاهش یافته و تقاضای مؤثر در حال تضعیف است. فعالان بازار نیز تأکید می‌کنند که با وجود رشد قیمت‌ها، خرید و فروش واقعی در بازار کاهش محسوسی داشته است.

در چنین شرایطی، ادامه الگوهای سنتی فروش و بی‌توجهی به کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، تنها به تعمیق بحران منجر خواهد شد. بازنگری در شیوه‌های پرداخت، توسعه فروش اقساطی واقعی و مشارکت نظام‌مند با شبکه بانکی برای اعطای تسهیلات خرید خودرو، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند نقش کلیدی در تحریک تقاضا ایفا کند.

به‌طور کلی، آینده بازار خودرو بیش از هر زمان دیگری به هوشمندی سیاستگذاران در طراحی سیاست‌های فروش و تأمین مالی وابسته است؛ چراکه در فضای فعلی، تکرار روش‌های گذشته، نمی‌تواند نتیجه‌ای متفاوت به همراه داشته باشد.