پیش‌بینی مؤسسه موردور از چشم‌انداز صنعت خودرو ایران
گزارش جدید مؤسسه بین‌المللی موردور اینتلیجنس با عنوان «بازار خودرو ایران – اندازه، سهم و پیش‌بینی رشد تا سال ۲۰۳۰» نشان می‌دهد صنعت خودرو کشور، با وجود تحریم‌ها، نوسان‌های ارزی و محدودیت‌های فناوری، در مسیر رشد پایدار و بلندمدت قرار دارد. بر پایه این گزارش، ارزش بازار خودرو ایران در سال ۲۰۲۵ به ۴۱٫۵۷ میلیارد دلار رسید و تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد ترکیبی ۵٫۵۷ درصد به ۵۴٫۵۱ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
به گزارش خودران، مؤسسه موردور اینتلیجنس، یکی از معتبرترین مراکز تحلیل بازار جهانی، در گزارش جامع خود با عنوان «بازار خودرو ایران – اندازه، سهم و پیش‌بینی رشد تا ۲۰۳۰»، چشم‌انداز روشنی برای صنعت خودرو ایران ترسیم کرده است. این گزارش، که براساس داده‌های آماری، مصاحبه با مدیران صنعت و تحلیل روندهای کلان اقتصادی تهیه شده است، نشان می‌دهد بازار خودرو ایران در سال ۲۰۲۵ به ارزش ۴۱.۵۷ میلیارد دلار خواهد رسید و تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۵.۵۷ درصد به ۵۴.۵۱ میلیارد دلار افزایش می‌یابد. این رشد، در حالی رخ می‌دهد که کشور با چالش‌های جدی مانند نوسان‌های ارزی، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های فناوری مواجه است.
گزارش موردور، بازار خودرو ایران را به دو بخش اصلی سواری و تجاری تقسیم کرده است. براساس این گزارش خودروهای سواری در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۲.۶۴ درصد از کل بازار را تشکیل می‌دادند و پیش‌بینی می‌شود این سهم با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۱.۲۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ حفظ شود. خودروهای تجاری نیز با ۴۷.۳۶ درصد سهم در سال ۲۰۲۴، با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۶.۸ درصد رشد خواهند کرد. این تعادل بین دو بخش، نشان‌دهنده تنوع در تقاضای بازار ایران است که هم به خودروهای شخصی و هم به ناوگان حمل‌ونقل عمومی وابسته است.
یکی از نکات کلیدی گزارش، تمرکز فزاینده بر خودروهای CNG است. با توجه به دسترسی گسترده به گاز طبیعی در ایران، به‌ویژه در مناطقی مانند کردستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان، خودروهای دوگانه‌سوز CNG به سرعت در حال پذیرش هستند. دولت با ارائه یارانه‌های سوخت و تشویق تولیدکنندگان به توسعه مدل‌های CNG، این روند را تسریع خواهد کرد. موردور پیش‌بینی می‌کند که این بخش، یکی از موتورهای اصلی رشد بازار تا سال ۲۰۳۰ باشد.
در حوزه سوخت، خودروهای بنزینی همچنان غالب هستند و در سال ۲۰۲۴ حدود ۶۷.۸۵ درصد از بازار را در اختیار داشتند. با این حال، خودروهای هیبریدی با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۲.۷۴ درصد، سریع‌ترین رشد را خواهند داشت. این تغییر، نتیجه فشارهای زیست‌محیطی، افزایش قیمت بنزین و تمایل به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. خودروهای الکتریکی نیز، هرچند هنوز سهم کمی دارند، با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۷.۳۸ درصد در حال گسترش هستند، به‌ویژه در ناوگان تاکسی‌های شهری.
گزارش موردور، سهم برندهای داخلی را در سال ۲۰۲۴ برابر با ۷۲.۳۳ درصد اعلام کرده است. شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو، گروه بهمن و کرمان موتور، بازیگران اصلی این بخش هستند. با این حال، واردات خودرو با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۹.۶۱ درصد در حال افزایش است. این رشد، نتیجه سیاست‌های جدید گمرکی و کاهش محدودیت‌های وارداتی است که از سال ۲۰۲۳ آغاز شد. مدل‌های اقتصادی چینی و کره‌ای، بخش عمده این واردات را تشکیل می‌دهند.
موردور به چالش‌های جدی نیز اشاره کرده است. نوسان‌های ارزی، که در سال ۲۰۲۵ نرخ تورم را به ۴۳.۳ درصد رسانده، هزینه‌های تولید و واردات را افزایش داده است. تولید داخلی در نیمه اول ۲۰۲۵ حدود ۴.۷ درصد کاهش یافت. تحریم‌ها همچنان دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را محدود کرده‌اند و شکاف فناوری با رقبای جهانی را افزایش داده‌اند. با این حال، گزارش تأکید دارد که بازگشایی تدریجی به سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه از سوی چین و ترکیه، می‌تواند این شکاف را کاهش دهد.
یکی از بخش‌های روبه‌رشد بازار، اجاره و لیزینگ خودروست که با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۰.۲۳ درصد پیش می‌رود. این رشد، نتیجه کاهش قدرت خرید مردم و تمایل به استفاده از خودرو بدون مالکیت کامل است. شرکت‌های اجاره خودرو، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، نقش مهمی در جابه‌جایی این تقاضا ایفا می‌کنند.
موردور همچنین به پتانسیل بازار موتورسیکلت اشاره کرده است. با توجه به ترافیک سنگین و نیاز به حمل‌ونقل ارزان، موتورسیکلت‌های اقتصادی در حال افزایش سهم خود هستند. این بخش، به‌ویژه در شهرهای پرجمعیت، یکی از فرصت‌های رشد آتی است.
گزارش موردور، چشم‌انداز مثبتی برای صنعت خودرو ایران ترسیم کرده است. با وجود چالش‌های اقتصادی و سیاسی، ترکیب تولید داخلی قوی، گسترش خودروهای CNG، رشد واردات و توسعه خودروهای هیبریدی و الکتریکی، بازار را به سمت رشد پایدار هدایت می‌کند. این رشد، نه تنها برای تولیدکنندگان، بلکه برای مصرف‌کنندگان، تأمین‌کنندگان و دولت فرصت‌های جدیدی ایجاد خواهد کرد.
