فیلتر روغن چیست و چه نقشی در عملکرد موتور خودرو دارد؟

فیلتر روغن چیست؟

به گزارش خودران، فیلتر روغن (Oil Filter) قطعه‌ای است که در مسیر گردش روغن موتور نصب می‌شود تا آلودگی‌ها و ذرات مضر را از روغن جدا کند. این آلودگی‌ها می‌توانند شامل براده‌های فلزی حاصل از سایش قطعات، دوده ناشی از احتراق، گردوغبار و رسوبات باشند. اگر این ذرات وارد چرخه روغن‌کاری شوند، به مرور باعث فرسایش اجزای موتور و کاهش عمر مفید آن خواهند شد.

از دیگر وظایف فیلتر روغن، حفظ کیفیت و ویسکوزیته روغن در شرایط مختلف کاری موتور است؛ از استارت سرد در هوای زمستان گرفته تا رانندگی‌های طولانی‌مدت با فشار بالا. فیلتر با کمک به روانکاری بهینه، در کنترل دمای موتور نیز نقش دارد.

اهمیت استفاده از فیلتر روغن

روغن موتور تمیز، همانند خون در بدن، تضمین‌کننده سلامت موتور است. بدون استفاده از فیلتر، ذرات آلاینده در روغن گردش کرده و با برخورد به اجزای حساس مانند یاتاقان‌ها، پیستون و سیلندر، باعث ایجاد خراش، کاهش بازدهی و افزایش مصرف سوخت می‌شوند. حتی ذرات بسیار ریز نیز در طول زمان می‌توانند عملکرد روان موتور را مختل کنند.

ویژگی‌های یک فیلتر روغن مرغوب

یک فیلتر باکیفیت باید:

• مقاومت کمی در برابر عبور روغن داشته باشد تا فشار سیستم را مختل نکند.
• بتواند ذرات بسیار ریز (چند میکرونی) را نیز جداسازی کند.
• از کاغذ فیلتر مقاوم و بدون نشتی ساخته شده باشد.
• دارای محفظه فلزی ضدزنگ با پوشش مقاوم در برابر خوردگی باشد.
• از آب‌بندی کامل و واشر حرارت‌پذیر برخوردار باشد.
• مجهز به سوپاپ اطمینان برای محافظت از موتور در صورت گرفتگی فیلتر باشد.

در تولید فیلتر مرغوب، علاوه بر کاغذ مناسب، به کیفیت مونتاژ، قرارگیری صحیح مدیا و بزرگی سطح فیلتراسیون، و همچنین مقاومت محفظه در برابر فشار بالا توجه می‌شود.

عواقب استفاده از فیلتر روغن بی‌کیفیت

فیلتر نامرغوب می‌تواند تهدید جدی برای موتور باشد. این فیلترها اغلب به دلیل استفاده از کاغذ ضعیف یا مونتاژ غیردقیق:

• توانایی جداسازی ذرات را ندارند و باعث ورود آلاینده‌ها به موتور می‌شوند.
• موجب ایجاد خط و خش روی سیلندر و پیستون می‌گردند.
• به دلیل آب‌بندی نامناسب، نشت روغن از محل اتصال ایجاد می‌کنند.
• به علت مقاومت کم محفظه، در فشار بالا دچار ترک، پارگی یا جدا شدن واشر آب‌بندی می‌شوند.
• با بروز نشتی یا پارگی، خروج سریع یا تدریجی روغن رخ می‌دهد که می‌تواند به قفل شدن موتور منجر شود.

زمان مناسب تعویض فیلتر روغن

فیلتر روغن تنها برای یک دوره مشخص عملکرد مؤثر دارد. پس از آن، منافذ آن با رسوبات و ذرات مسدود شده و فشار داخلی افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط، سوپاپ اطمینان فیلتر باز شده و روغن بدون تصفیه به مدار روغن‌کاری وارد می‌شود که خطر آسیب جدی به قطعات موتور را به همراه دارد.

به‌طور کلی:

• توصیه می‌شود فیلتر روغن همزمان با تعویض روغن و در بازه ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر (بسته به نوع خودرو و شرایط کارکرد) تعویض شود.
• این بازه زمانی بسته به نوع رانندگی، کیفیت روغن، شرایط آب و هوایی و توصیه شرکت سازنده متغیر است.

نکات انتخاب و نگهداری فیلتر روغن

• همیشه از فیلترهای اصلی یا برندهای معتبر استفاده کنید.
• نصب فیلتر را به یک تعمیرکار باتجربه بسپارید تا آب‌بندی صحیح انجام شود.
• بعد از تعویض، عدم وجود نشتی روغن را بررسی کنید.
• هیچگاه از فیلتر قدیمی یا کارکرده مجدد استفاده نکنید.

جمع‌بندی

فیلتر روغن نقش بی‌بدیلی در حفاظت از موتور دارد و بی‌توجهی به کیفیت و زمان تعویض آن می‌تواند هزینه‌های گزافی را بابت تعمیرات به همراه داشته باشد. استفاده از فیلتر مرغوب و تعویض به‌موقع، ساده‌ترین و مؤثرترین راه برای افزایش طول عمر موتور و حفظ راندمان خودرو است.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا فیلتر روغن را می‌توان بدون تعویض روغن عوض کرد؟
بله، اما بهترین کار تعویض همزمان روغن و فیلتر است.

۲. اگر فیلتر روغن دیر تعویض شود چه می‌شود؟
گرفتگی فیلتر و عبور روغن آلوده به موتور که موجب آسیب به قطعات حساس می‌شود.

۳. آیا فیلتر روغن قابل شست‌وشو و استفاده مجدد است؟
خیر، فیلترها یک‌بار مصرف هستند.

۴. تفاوت فیلتر ارزان و گران چیست؟
جنس کاغذ فیلتر، دقت مونتاژ، کیفیت آب‌بندی و مقاومت در برابر فشار و دما.

۵. هر فیلتر به هر موتور می‌خورد؟
خیر، باید از نظر ابعاد، رزوه و استاندارد فشار با موتور سازگار باشد.