راهکارهای مقابله با افزایش قطعات یدکی تقلبی در ایران
بازار قطعات یدکی خودرو در ایران با افزایش چشمگیر قطعات تقلبی و غیراستاندارد مواجه شده است؛ از لنت ترمز تا فیلترهای هوا و باتری، قطعاتی که ایمنی و عملکرد خودروها را به خطر می‌اندازند. قیمت بالای قطعات اصلی، کاهش قدرت خرید، نبود نظارت کافی و محدودیت‌های وارداتی از عوامل اصلی این بحران است.
به گزارش خودران، بازار قطعات یدکی خودرو در ایران این روزها با موجی از قطعات تقلبی روبرو است که از لنت‌های ترمز و فیلترهای هوا گرفته تا باتری و هزاران قطعه دیگر را دربرمی‌گیرد. این قطعات غیراستاندارد که اغلب در کارگاه‌های غیرمجاز و تولیدکنندگان درجه ۲ و ۳ چینی ساخته می‌شوند، نه تنها کیفیت و عملکرد خودرو را کاهش می‌دهند، بلکه ایمنی رانندگان را به شکل جدی تهدید می‌کنند.
قیمت بالای قطعات اصلی و تورم شدید باعث شده بسیاری از رانندگان به دلیل محدودیت‌های مالی، به خرید قطعات ارزان‌تر و غیراستاندارد روی آورند. این موضوع خصوصاً در موارد مصرفی مثل لنت ترمز و فیلتر هوا مشهود است، جایی که تمایل به خرید کالای ارزان، احتمال تهیه قطعات تقلبی را افزایش داده است.
از سوی دیگر، نبود نظارت کافی بر کارگاه‌های زیرزمینی و تولیدکنندگان غیرمجاز، باعث شده قطعات با کیفیت پایین و بسته‌بندی مشابه نمونه‌های اصلی به بازار راه پیدا کنند. این کارگاه‌ها با استفاده از مواد اولیه ارزان و دور زدن قوانین مالیاتی، محصولات خود را با قیمت‌های بسیار پایین‌تر عرضه می‌کنند که اختلاف قیمت زیاد میان قطعات یک برند مشخص، حکایت از وجود نمونه‌های تقلبی دارد.
ممنوعیت‌های وارداتی ناشی از تحریم‌ها نیز عرضه قطعات اصلی را محدود کرده و بازار قاچاق را داغ نگه داشته است. قطعات قاچاق که معمولاً فاقد استانداردهای لازم هستند، بخش عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص داده‌اند و تشخیص قطعات اصلی را برای مصرف‌کنندگان دشوار کرده‌اند.
نبود استانداردهای اجباری و گواهینامه‌های کیفی، به سودجویان فرصت داده است تا قطعات تقلبی را با ظاهری مشابه نمونه‌های اصلی بفروشند. برای مثال باتری‌های تقلبی با ظرفیت واقعی پایین‌تر، توان استارت خودرو را کاهش می‌دهند و مصرف‌کنندگان امکان تشخیص کیفیت آنها را ندارند.
پیامدهای استفاده از قطعات تقلبی بسیار گسترده است؛ لنت‌های ترمز نامرغوب باعث افزایش فاصله توقف خودرو و افزایش خطر تصادف می‌شوند، فیلترهای هوای غیراستاندارد باعث ورود گردوغبار به موتور و کاهش عمر آن می‌شوند، و قطعاتی مانند شمع و وایرهای تقلبی باعث افت راندمان و توان موتور می‌گردند. این مشکلات نه تنها عملکرد خودرو را کاهش می‌دهند بلکه ایمنی جاده‌ها را نیز تهدید می‌کنند.
راهکارهای مقابله با قطعات تقلبی
برای مقابله با این بحران، لازم است مصرف‌کنندگان قطعات خود را از منابع معتبر مانند نمایندگی‌های رسمی و فروشگاه‌های دارای مجوز خریداری کنند و به گواهینامه‌های کیفی توجه داشته باشند. همچنین تشدید نظارت‌های دولتی بر کارگاه‌ها و واردکنندگان قطعات و افزایش بازرسی‌ها می‌تواند عرضه قطعات غیراستاندارد را کاهش دهد.
اطلاع‌رسانی عمومی درباره نشانه‌های قطعات تقلبی، مانند بسته‌بندی غیرحرفه‌ای یا فقدان کد اصالت، به رانندگان کمک می‌کند انتخاب‌های بهتری داشته باشند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در تولید داخلی قطعات با کیفیت می‌تواند وابستگی به قطعات قاچاق و وارداتی را کاهش داده و بازار را متعادل کند.
در نهایت، تدوین و اجرای استانداردهای اجباری برای قطعات یدکی و تقویت زیرساخت‌های آزمایش کیفی، از مهم‌ترین اقدامات برای بهبود وضعیت بازار و افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان است.
