ارزبری خودرو چالشی جدی برای اقتصاد کشور
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی است صنعت خودروی ایران بیشترین وابستگی به واردات را دارد، سالانه میلیاردها دلار ارز مصرف می‌کند و تراز ارزی آن منفی است.
به گزارش خودران، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد صنعت خودروی ایران بیشترین وابستگی ارزی را میان صنایع کشور دارد. این صنعت نه‌تنها ارزآور نیست، بلکه میلیاردها دلار ارز برای واردات قطعات و تجهیزات مصرف می‌کند.
وابستگی کوتاه‌مدت و بلندمدت به واردات
ارزبری کوتاه‌مدت یعنی نیاز فوری به موادی مانند ورق فولادی خاص، قطعات موتوری و سیستم‌های الکترونیکی. نبود این اقلام به‌سرعت خط تولید را متوقف می‌کند.
ارزبری بلندمدت به واردات تجهیزاتی مثل ربات‌های صنعتی و دستگاه‌های تست و طراحی مربوط است. این وابستگی سال‌ها باقی می‌ماند و صنعت خودرو را به فناوری خارجی گره می‌زند.
ارقام ارزبری در سال ۱۴۰۳
بر اساس آمار ۱۱ ماهه سازمان توسعه تجارت:
- مونتاژ خودرو: ۲ میلیارد و ۱۱۳ میلیون دلار ارز مصرف کرده است.
- واردات خودرو کامل: ۱ میلیارد و ۵۹۱ میلیون دلار.
این ارقام نشان می‌دهد سیاست‌های ارزی، به نفع مونتاژگران عمل کرده و تولید داخلی هم به‌شدت به واردات وابسته است.
داده‌های تراز ارزی
گزارش مجلس می‌گوید:
- سهم صادرات از تقاضای داخلی: ۰.۹٪
- سهم واردات واسطه‌ای: ۲۳.۲٪
- خالص ارزآوری: منفی ۲۲.۳٪
به زبان ساده، ارزی که خودرو مصرف می‌کند چند برابر بیش از ارزی است که از صادرات به‌دست می‌آورد.
دلایل اصلی ارزبری بالا
- ساخت داخل کم‌عمق و ضعف توان قطعه‌سازی پیشرفته.
- انحصار بازار و نبود رقابت برای ارتقاء فناوری.
- تمرکز بر محصولات مونتاژی که قطعاتشان در داخل تولید نمی‌شود.
این عوامل هم هزینه ارزی را بالا برده و هم صنعت را در برابر نوسانات ارزی و تحریم‌ها آسیب‌پذیر کرده‌اند.
راهکارهای پیشنهادی
کارشناسان برای کاهش وابستگی ارزی پیشنهاد می‌کنند:
- تقویت زنجیره تأمین داخلی
- سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو
- رقابتی کردن ساختار بازار خودرو
- هدفمند کردن تخصیص ارز به صنایعمنبع: خودروکار
