چرا صنعت خودروسازی ایران از استانداردهای جهانی عقب مانده است؟
صنعت خودروسازی ایران با وجود اشتغال نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر، به‌دلیل بهره‌وری بسیار پایین نیروی کار و استفاده از تکنولوژی قدیمی، تولید سالانه‌ای بسیار کمتر از استانداردهای جهانی دارد. این ناکارآمدی، زیان‌های مالی گسترده‌ای به اقتصاد کشور وارد کرده و مانع رقابت در بازارهای جهانی شده است.
به گزارش خودران، صنعت خودروسازی ایران با وجود اشتغال حدود ۷۰۰ هزار نفر، به دلیل بهره‌وری پایین نیروی کار، تکنولوژی قدیمی و مدیریت ناکارآمد، فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد و توان رقابت در بازارهای بین‌المللی را از دست داده است.
بهره‌وری پایین نیروی کار
سرانه تولید خودرو به ازای هر نیروی کار در ایران خودرو حدود ۷ دستگاه در سال است، در حالی که این رقم در تویوتا به حدود ۱۴۰ دستگاه می‌رسد؛ اختلافی حدود ۲۰ برابری که نمایانگر بهره‌وری بسیار پایین نیروی کار در خودروسازی ایران است. بخش قابل‌توجهی از نیروی کار در بخش‌های غیرتولیدی مشغول به کارند و نیروی مازاد ناشی از استخدام‌های غیرضروری، یکی از دلایل اصلی ناکارآمدی به شمار می‌رود.
فناوری قدیمی و ناتوانی در رقابت
خودروهای تولیدی در ایران عمدتاً بر پایه پلتفرم‌های دهه ۱۹۸۰ ساخته شده‌اند و فاقد استانداردهای لازم برای رقابت جهانی هستند. در مقابل، شرکت‌هایی مانند تویوتا با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و خطوط تولید خودکار، بهره‌وری نیروی کار خود را به حداکثر رسانده‌اند. استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی در ایران، علاوه بر کاهش بهره‌وری، هزینه‌های تولید را افزایش و کیفیت محصولات را پایین نگه داشته است.
مدیریت ناکارآمد و نیروی کار مازاد
حدود ۱۲ درصد از هزینه‌های تولید خودرو در ایران به حقوق و دستمزد اختصاص دارد که سه برابر استانداردهای جهانی است. این رقم ناشی از نیروی کار مازاد و بی‌ثباتی مدیریتی است که انگیزه سرمایه‌گذاری در بهبود فرآیندها را کاهش داده است. همچنین قیمت‌گذاری دستوری، فضای رقابت و نوآوری را محدود کرده است.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
بهره‌وری پایین نیروی کار منجر به زیان‌های انباشته چند هزار میلیارد تومانی در شرکت‌های خودروساز شده و اعتماد عمومی به این صنعت را کاهش داده است. ناتوانی در رقابت جهانی نیز فرصت‌های صادرات و اشتغال پایدار را محدود کرده است.
راهکارهای پیشنهادی
برای ارتقای بهره‌وری، کاهش نیروی مازاد از طریق بازنشستگی پیش از موعد، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و اصلاح ساختارهای مدیریتی ضروری است. همچنین، آزادسازی قیمت‌گذاری و همکاری با شرکت‌های خارجی می‌تواند به بهبود کیفیت و افزایش تولید کمک کند. کارشناسان معتقدند که برای رقابت‌پذیری، بهره‌وری نیروی کار باید حداقل پنج برابر افزایش یابد که مستلزم بازنگری اساسی در سیاست‌ها و ساختارهاست.
