هوش مصنوعی پشت فرمان؛ چگونه خودروهای خودران شهرها را بازطراحی می‌کنند؟

به گزارش خودران، جهان در آستانه انقلاب شهری جدیدی قرار دارد — انقلاب خودران که نه از کارخانه‌های خودروسازی، بلکه از مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی و داده‌کاوی آغاز شده است. امروز غول‌هایی چون Tesla، Waymo، NVIDIA و Bosch با همکاری دولت‌ها در حال تدوین «نقشه راه شهرهای خودران» هستند؛ جایی که مدیریت تردد بر دوش نرم‌افزارهای هوشمند خواهد بود.

در چنین منظومه‌ای، حجم عظیمی از داده‌ها از سنسورهای خودروها، چراغ‌های هوشمند و زیرساخت‌های ترافیکی دریافت و به سرورهای مرکزی منتقل می‌شود. الگوریتم‌های یادگیری ماشین، مسیرهای بهینه را در لحظه محاسبه و با سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی هم‌زمان می‌کنند. نتیجه، شهری است که ترافیک در آن نه بر اساس صبر راننده بلکه با منطق هوش مصنوعی کنترل می‌شود.

از نگاه مهندسان حمل‌ونقل، یکی از جذاب‌ترین پیامدهای این تحول، کاهش وابستگی به مالکیت فردی خودرو است. در مدل آینده، شهروندان به‌جای خرید ماشین شخصی، اشتراک ناوگان خودران اشتراکی (Shared Autonomous Fleet) خواهند گرفت. این ناوگان‌ها با ارتباط مستقیم V2X، به‌صورت جمعی و هماهنگ حرکت می‌کنند تا نه‌فقط مسیر، بلکه الگوریتم کل شهر را هوشمند سازند.

اما برای ایران، این مسیر نیازمند زیرساختی ترکیبی از داده و سیاست است. شهرهای بزرگی مانند تهران، مشهد و اصفهان با حجم سنگین ترافیک و الگوی نامنظم رانندگی، به بستری ویژه برای آزمایش فناوری Level 2.5 تا 3 خودران تبدیل شده‌اند. حضور خودروهای چینی نیمه‌هوشمند در بازار و تمرکز خودروسازان داخلی بر توسعه سامانه‌های دستیار رانندگی (ADAS) می‌تواند نقطه‌ی شروعی قابل‌تأمل باشد.

زیرساخت‌های حیاتی شامل نقشه‌برداری دیجیتال سه‌بعدی، اینترنت پرسرعت پایدار، قوانین جامع تردد هوشمند و حمایت بیمه‌ای از پروژه‌های خودران است که بدون آن‌ها حرکت به سمت خودران واقعی ممکن نیست.

در یک چشم‌انداز ۱۰ ساله، شهرهای دارای خودروهای خودران تا ۷۰٪ کاهش ترافیک سنگین، ۵۰٪ صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش ۸۰٪ تصادفات انسانی را تجربه خواهند کرد — آماری که می‌تواند سرنوشت کلان‌شهرهای ایران را نیز تغییر دهد، به‌شرط آنکه سیاست‌گذاران جسارت ورود به این حوزه را داشته باشند.