خودران زیر تیغ واقعیت؛ از آرزو تا آزمایش جاده‌ای در صنعت خودرو
در حالی‌که غول‌های فناوری از تسلا تا بایدو وعده‌ی عصر خودروهای تمام‌هوشمند را می‌دهند، فناوری خودران هنوز میان آرزو و واقعیت سرگردان است؛ از ضعف زیرساخت‌های ارتباطی تا قوانین عقب‌مانده، مسیر این انقلاب ساده نیست.
به گزارش خودران، فناوری خودران (Autonomous Driving) بیش از یک دهه است که به عنوان رؤیای بزرگ صنعت خودرو شناخته می‌شود؛ اما بررسی روند جهانی و پروژه‌های در حال اجرا، نشان می‌دهد فاصله میان آزمایشگاه و جاده، هنوز بیش از آن چیزی است که تصور می‌شود.
در جهان، شرکت‌هایی چون Waymo، Tesla، Cruise و Baidu هزینه‌های میلیارددلاری در توسعه سامانه‌های خودران صرف کرده‌اند. با وجود این، بخش عمده شناخته‌شده‌ترین ناوگان‌ها هنوز در مرحله‌ی سطح ۳ و ۴ خودکارسازی هستند — جایی‌که خودرو بدون دخالت مداوم راننده حرکت می‌کند، اما در شرایط خاص نیاز به بازگشت کنترل انسانی دارد.
در واقع، مسیر خودران به سه مانع اصلی برخورده است:
- زیرساخت ارتباطی ضعیف: حتی در ایالات متحده نیز استانداردسازی شبکه‌های V2V و V2X با کندی پیش می‌رود.
- چالش حقوقی و بیمه‌ای: هنوز مشخص نیست در تصادف‌های خودران، مسئولیت با راننده است یا الگوریتم.
- نقص داده‌های محیطی: خودروهای خودران برای تصمیم‌گیری دقیق، به نقشه‌های سه‌بعدی مداوم و به‌روزرسانی لحظه‌ای مسیر نیاز دارند.
در ایران نیز، اگرچه نمونه‌های تحقیقاتی در دانشگاه‌های مادر مانند صنعتی شریف، امیرکبیر و علم و صنعت در حال توسعه‌اند، اما کمبود «پلتفرم بومی پردازش حسگر» و نبود «بانک داده جاده‌ای استاندارد» روند پیشرفت را کند کرده است.
با این وجود، کارشناسان معتقدند که ادغام فناوری رانندگی خودکار سطح ۲ و ۳ با خودروهای الکتریکی داخلی می‌تواند نخستین گام عملی باشد. در این مدل، سامانه‌های کروز کنترل تطبیقی، ترمز اضطراری خودکار و ماندگاری در خط، نطفه‌ی همان خودران آینده‌اند.
از منظر اقتصادی، توسعه خودران می‌تواند تا ۴۰٪ کاهش هزینه سوخت، ۸۰٪ کاهش تصادفات انسانی و افزایش چشمگیر بهره‌وری ناوگان تجاری را به همراه داشته باشد. کشورهایی که زودتر به تجاری‌سازی این فناوری برسند، در دهه آینده بر بازار جهانی حمل‌ونقل مسلط خواهند شد.
در نتیجه، «خودران» تنها یک فناوری جدید نیست؛ بلکه رقابت ژئو‌صنعتی قرنی تازه است — جایی که هر کشور در تلاش است فرمان آینده را از دست دیگری نرباید.
