جنگ استانداردها؛ نبرد چین و آمریکا برای حاکمیت بر خودران‌های جهان
در جاده آینده، رقابت فقط بر سر فروش خودروهای خودران نیست، بلکه بر سر تعریف «استاندارد رانندگی هوشمند» است. چین و آمریکا اکنون در میانه جنگی صنعتی و سیاسی قرار دارند که تعیین می‌کند کدام کشور زبان مشترک هوش مصنوعی در جاده‌های جهان را می‌نویسد.
به گزارش خودران، در سال‌های اخیر، خودروهای خودران از مرحله آزمایش به تجاری‌سازی جهانی رسیده‌اند؛ اما مسئله‌ای عمیق‌تر از پیشرفت فناوری در جریان است: نبرد برای مرجع‌سازی استاندارد جهانی. در حالی که شرکت‌های آمریکایی مانند Tesla، Waymo و Cruise بر مبنای مدل بازاری غربی پیش می‌روند، بازیگران چینی همانند Baidu Apollo و Huawei ADS رویکردی مبتنی بر زیرساخت بومی و کنترل دولتی را دنبال می‌کنند.
ایالات متحده تلاش می‌کند استانداردهای ایمنی، امنیت داده و رفتار هوش مصنوعی را از طریق نهادهایی مانند SAE International و IEEE بر جهان تحمیل کند؛ در حالی‌که چین از طریق استاندارد GB/T و پروژه C‑V2X می‌کوشد شبکه ارتباطی بومی میان خودروها و شهرهای هوشمند خود را پایه‌گذاری کرده و به سایر کشورها صادر کند. این تقابل، همانند تقابل 5G، نه صرفاً صنعتی بلکه ژئوپلیتیک است.
در قلب این رقابت، مالکیت داده‌های حرکتی قرار دارد. چه کسی تصمیم می‌گیرد خودرو در موقعیت بحرانی چگونه رفتار کند؟ آیا داده‌های رانندگی در ابر آمریکایی ذخیره شوند یا در سرورهای ملی؟ این پرسش‌ها باعث شده استانداردهای خودران به ابزاری برای نفوذ اقتصادی و امنیتی بدل شوند. چین با سیاست‌های «Made in China 2025» و آمریکا با سند «AV Policy Framework» هر دو در تلاش‌اند تا الگوریتم‌های تصمیم‌سازی را بومی و در عین حال جهانی کنند.
از نظر استراتژیک، پیشتاز شدن در تدوین این استانداردها به معنای تسلط بر زنجیره ارزش آینده حمل‌ونقل است؛ جایی که سود اصلی نه از فروش خودرو بلکه از خدمات داده‌محور، مجوزهای نرم‌افزاری و پلتفرم‌های هوشمند حاصل می‌شود. کارشناسان معتقدند اگر چین موفق شود مدل ارتباطی C‑V2X را به زیرساخت جهانی وصل کند، تا سال 2030 عملاً «یوان دیجیتال جاده‌ای» شکل خواهد گرفت؛ در مقابل آمریکا تلاش دارد با اتحاد با اتحادیه اروپا و ژاپن، انحصار الگوریتمی خاور دور را مهار کند.
با این حال، آینده ممکن است به سمت استانداردهای دوگانه برود—جهانی با دو زبان رانندگی هوش مصنوعی، یکی شرقی و یکی غربی. این تقسیم جهانی، مشابه تجربه اینترنت جداگانه چین و غرب، می‌تواند جاده‌های دیجیتال را به عرصه‌ای از رقابت خاموش اما استراتژیک بدل کند.
جنگ واقعی خودران‌ها نه در کارخانه‌ها، بلکه در نهادهای استانداردسازی جهان جریان دارد. کشوری که قواعد رانندگی ماشین‌های هوشمند را بنویسد، عملاً قانون‌گذار قرن حمل‌ونقل دیجیتال خواهد شد. نبرد چین و آمریکا برای تعیین این قواعد، آینده حرکت در سراسر جهان را رقم می‌زند.
