آینده خودروهای کاری؛ از نیروی انسانی تا ناوگان هوشمند خودران

به گزارش خودران، بازار خودروهای کاری جهان در دهه پیش‌رو، دیگر به‌معنای ناوگان سنگین و راننده‌های صنعتی نخواهد بود. شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل جهانی از جمله Volvo Trucks، Daimler، Tesla و BYD در مسیر طراحی ناوگان‌هایی هستند که بدون نیاز به دخالت انسانی می‌توانند مسیرهای بین‌شهری را طی کنند، بار تخلیه کنند و حتی با مراکز لجستیک به شکل بی‌سیم هماهنگ شوند.

در ایران نیز مشابه جهان، تحول آرامی در بخش خودروهای کاری آغاز شده است. رشد بازار ون‌های برقی و کامیون‌های سبک داخلی از نشانه‌های حرکت به سمت بهره‌وری بالا و کاهش هزینه سوخت است. اگرچه هنوز از فناوری خودران کامل فاصله وجود دارد، اما سیستم‌های کمکی مانند کنترل پایداری، ترمز اضطراری خودکار و هشدار خروج از مسیر در بسیاری از مدل‌های جدید کاربری وارد بازار شده‌اند.
در سطح جهانی، نسل تازه خودروهای کاری هوشمند، به نوعی مرکز داده سیار تبدیل شده‌اند. خودروها با مجهز شدن به حس‌گرهای موقعیت، دمای بار، شتاب و فشار تایر، به شبکه مرکزی شرکت متصل هستند و تصمیم‌گیری درباره مسیر، توقف، یا تخلیه بار با دقت بالاتر انجام می‌شود. این اتصال لحظه‌ای موجب شده هزینه نگهداری تا چهل درصد کاهش یابد و راندمان سوخت تا سه برابر نسبت به مدل‌های سنتی افزایش پیدا کند.

بزرگ‌ترین چالش در این مسیر، ارزش نیروی انسانی و ساختار بیمه کاری است. با حذف نقش راننده و اپراتور، مسئولیت حادثه از انسان به الگوریتم منتقل می‌شود. این مسئله نیاز به تدوین نظام حقوقی جدید دارد که در آن خطای نرم‌افزار یا داده، جایگزین خطای انسانی شود. همچنین، بیمه‌های حمل‌بار باید از ارزیابی تجربه راننده به ارزیابی عملکرد نرم‌افزار خودرو برسند.

از دید اقتصاد کلان، آینده خودروهای کاری وابسته به دو محور اصلی است: برقی شدن و خودران شدن. با کاهش قیمت باتری‌های لیتیوم فسفات و افزایش بازدهی موتورهای سنکرون، کامیون‌های برقی می‌توانند در مسیرهای شهری، جای دیزل‌های سنگین را بگیرند. همزمان، هوش مصنوعی با تحلیل میلیون‌ها کیلومتر داده رانندگی، یاد می‌گیرد چگونه در محیط‌های پیچیده لجستیکی تصمیم‌گیری کند. نتیجه این روند، ناوگان‌هایی است که شبانه‌روز بدون توقف فعالیت می‌کنند و هزینه حمل‌ونقل در مقیاس ملی کاهش می‌یابد.